Celem wykładu jest zapoznanie studenta, jak cywilizacja zachodu poprzez wynalazek filozofii i nauki odkrywała cztery środowiska („ojczyzny”) człowieka i stopniowo uświadamiała sobie ich wpływ zarówno na indywidualnego człowieka, jak i na całą ludzkość. Nazwanie kosmosu, przyrodniczego, społecznego i kulturowego otoczenia – fundamentalnych środowisk człowieka – „ojczyznami” ma uświadomić, że pełnią one analogiczne funkcje, jakie wiązane są z dobrze znaną rolą ojczyzny (narodowej) i tak zwanej „małej ojczyzny” w poczuciu zakorzenienia człowieka. Do prezentacji powyższej problematyki wykorzystana jest wiedza z zakresu kosmologii, nauk przyrodniczych, filozofii, nauk społecznych i antropologii kulturowej. Proszę o jak najszybsze zgłaszanie wybranych tematów!
- Jak europejczycy odkrywali swój „rozszerzony dom” – kosmos. Mitologia jako wyraz prehistorycznych wyobrażeń kształtowania środowiska życia człowieka przez kosmos. Historyczne przeobrażenia stosunku europejczyków do kosmosu: starożytny i średniowieczny obraz wszechświata i poczucie zadomowienia w kosmosie, nowożytna wizja nieskończonego wszechświata-maszyny, wszechświat współczesnej kosmologii i idea „dzieci wszechświata”.
- Na ile człowiek jest tworem i częścią natury. Poczucie więzi człowieka ze światem przyrody w czasach archaicznych. Rozumienie opozycji kultura-natura w świetle filozoficznych koncepcji człowieka w Starożytności i Średniowieczu. Człowiek, jego cielesność i środowisko przyrodnicze w świetle paradygmatu kartezjańsko-newtonowskiego epoki nowożytnej. Światopoglądowe następstwa teorii ewolucji Darwina, freudowskiej koncepcji człowieka i socjobiologii Wilsona. Holistyczne i ekologiczne wizje przyrody i miejsca człowieka jako bytu przyrodniczego współczesnych nauk przyrodniczych.
- Czy człowiek tworzy społeczeństwo, czy społeczeństwo tworzy człowieka. Człowiek jako istota społeczna i polityczna w starożytnych i średniowiecznych koncepcjach z zakresu filozofii społecznej i politycznej. Model atomistyczno-mechanistyczny jako wzorzec nowożytnych konceptualizacji zależności człowiek – społeczeństwo. Współczesne rozumienie opozycji jednostka a społeczeństwo.
- Dlaczego człowiek stwarza rożne kultury. Człowiek jako twórca i owoc kultury. Antropologia kulturowa – poszukiwanie źródeł kulturowej różnorodności ludzkich wspólnot. Europocentryzm w teoretycznych wyjaśnieniach różnic kulturowych starszych koncepcji kultury. Ewolucjonizm i dyfuzjonizm – opozycyjne koncepcje rozwoju ludzkich kultur. Funkcjonalizm i strukturalizm – dwa podejścia w wyjaśnieniu więzi człowieka z kulturą, której jest uczestnikiem.
Literatura:
KOSMOS
A. Aveni, Rozmowy z planetami – Kamila
?. „Zagubiony obraz” (wszechświata)[niestety nie mogę dotrzeć na dziś do prawdziwego tytułu tej książeczki, którą mi ktoś nie oddał)
H. Ditfuhrt, Dzieci wszechświata
M. Rees, Tylko sześć liczb
[Mój tekst o zasadzie an tropicznej]
NATURA
F. Capra, Punkt zwrotny
J. Lovelock Gaja. Nowe spojrzenie na życie na Ziemi
J. Diamond, Trzeci szympans
R. Wrangham, Demoniczne samce
R. Dawkins, Samolubny gen
SPOŁECZEŃSTWO
K. Lorentz,Tak zwane zło
E. Willson, Konsiliencja
H. Markuse, Człowiek jednowymiarowy
K. Popper, Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie – Łukasz
K. Jankowski, Hipisi w poszukiwaniu ziemi obiecanej
KULTURA
C.Levi-Straus, Smutek tropików – Zuzia
R. Benedickt, Wzory kultury
B. Wohrf, Język, myśl i rzeczywistość (+ E. Sapir, Kultura, język, osobowość) – Adam
M. Carrithers, Dlaczego ludzie mają kultury
[ tu pojawi się też coś, co zaproponuje Ania]
Filozofia 2008-2011 